LEVEN NAAST AUTISME
Altijd (een beetje) gedoe in je familie, relaties of op je werk?
Misschien ben jij een Bijrijder.
De stille last van emotionele armoede in gezinnen en op werkvloeren
Deze pagina is voor Bijrijders – de kinderen en naasten van iemand met (vermoedelijk) autisme &
vrienden en collega’s van mensen met (mogelijk) autisme
In gezinnen, teams of vriendengroepen waar iemand (onopgemerkt) autisme heeft, leeft vaak een onzichtbare spanning. Een spanning die nauwelijks wordt gezien, terwijl hij diep voelt. Noem het ‘emotionele armoede’: een gemis aan echte verbinding dat het leven van Bijrijders, de kinderen en naasten/collega’s van iemand met autisme, diep raakt.
Het is bepalend in de persoonlijke ontwikkeling van Bijrijders: het kan leiden tot pleasen, van een onstilbaar verlangen naar erkenning, tot een pantser van zelfstandigheid of verharde onverschilligheid, die verbinding juist verder uit zicht duwt.
Resoneert dit bij je?
Deze pagina is een uitnodiging om deze dynamiek te gaan (h)erkennen en een taal te vinden die het bespreekbaar maakt.
Werp licht op wat in de schaduw ligt, van de ander én van jezelf.
Oriënteer je op wat je nog niet wist, maar waar je dagelijks mee te maken hebt.
Herkenbaar?
Je vader was misschien wat dominant. Met je moeder viel moeilijk te praten. Je zus is nogal intens, je broer wat excentriek. Je zoon houdt geen baan vast, of je dochter schreeuwt alles bij elkaar en schuift de schuld naar jou.
Of… Je baas is soms nogal direct, je collega moeilijk te volgen. Het teamlid naast je heeft altijd een sterke mening, en iemand anders komt met de wildste ideeën. Je stagiair vergeet deadlines, terwijl de ander continu feedback vraagt.
Of… Die ene vriend(in) is lief, loyaal en een bron van plezier, maar als hij/zij boos of bokkig is blijf je liever uit de buurt of maak je je ongerust want jouw steun wordt niet aanvaart. Je bent trouw aan de vriendschap met alle ups & downs.
Want dat ‘hoort erbij’, toch? Het waren andere tijden. De een is gewoon slim, de ander leert nog, en sommige mensen zijn nu eenmaal wat pittiger of gevoelig. Het leven is vol van zulke karakters, en soms is dat juist wat het interessant maakt.
Toch voel jij intuïtief: dit is anders.
Dan is de kans groot dat jij een Bijrijder bent: iemand die nauw leeft met een persoon met (vermoedelijk) autisme, en zich daarin jarenlang heeft aangepast.
Wanneer gedrag van ouders, kinderen, collega´s of vrienden niet wordt herkend als mogelijk autistisch, blijft het vaak onbenoemd. De omgeving legt het uit als ‘karakter’, ‘een fase’ of ‘gevoeligheid’. Je moeder heeft het zwaar. Je kind heeft groeipijn. Je collega is pittig. Je vriend(in) is overwerkt. Jij rekt de grenzen op en past je aan. Je loopt op eieren bij familiebezoekjes, sust tijdens vergaderingen en steunt bij stress. Je regelt alles, omdat jij dat zo goed kunt en omdat jij een goede dochter, partner, ouder of collega en vriend(in) wil zijn.
Niet herkenbaar?
Misschien vind je dat er moeilijk wordt gedaan. Dat alles toch prima bespreekbaar is. Misschien zie jij het grotere geheel, hou je van logica, en kun je goed onderbouwen wat je denkt. Je houdt niet van ‘gepsychologiseer’. Iedereen bedoelt het tenslotte goed, toch?
Stel jezelf dan toch één vraag:
Zijn er terugkerende situaties waar je je ongemakkelijk bij voelt? Dingen die je liever vermijdt, waar je je voor schaamt of die telkens opnieuw wrijving geven? Voel je verdriet, onrust, of ergernis bij het denken aan je familie of werk?
Sta dan eens stil.
Misschien ben jij óók een Bijrijder. Of een Meerijder. Misschien zelfs een Verstekeling.
TIPS
LEVEN NAAST AUTISME – GIDS VOOR BIJRIJDERS & PROFESSIONALS
verkrijgbaar vanaf oktober 2025
‘Dit is de eerste gids die woorden geeft aan wat vaak onuitgesproken blijft. De verhalen zijn wel te vinden – als je zoekt – maar de persoonlijke impact blijft onbenoemd.’
Leven naast autisme is een doorleefde gids voor iedereen die leeft, werkt of liefheeft naast iemand met (een vermoeden van) autisme —
én voor iedereen die zichzelf herkent in ingewikkelde relatiepatronen,
ook als autisme misschien helemaal niet speelt.
Met het Bijrijdersmodel, de Neurovlinder en de Blindehoekdynamiek krijg je nieuwe inzichten, een frisse taal en praktische hulpmiddelen om jezelf én de ander beter te begrijpen. De schrijver combineert wetenschap, psychologie, kunst en ervaringsverhalen
tot een unieke gids vol helderheid, houvast en herkenning.
Voor Bijrijders en zorgprofessionals — en voor iedereen die verlangt naar meer ruimte, rust en verbinding in relaties waarin elkaar vinden niet vanzelf gaat.
Auteur: Henrike van Engelenburg. Met bijdragen van dr. Yvonne Groen (klinisch neurobio-psycholoog, Rijksuniversiteit Groningen) en dr. Rob de Leeuw (traumapsycholoog, voorheen verbonden aan het Julius Centrum, UMC Utrecht). Eerder verscheen van deze auteur de psychologische roman Bijrijder, uit de schaduw van autisme.
Meer tips boeken en artikelen over leven naast autisme vind je hier.
LEZINGEN, COACHING
voor naasten, hulpverleners en professionals
Wat gebeurt er naast iemand met autisme? Vaak bewegen naasten mee in de schaduw: kinderen, ouders, partners, vrienden, collega’s (de Bijrijders)- met grote impact op hun welzijn.
Via een interactieve lezing, training of coaching maak je kennis met het Bijrijdersmodel, dat inzicht biedt in:
-
Copingstijlen van naasten
-
Blinde hoeken en systeemdynamiek
-
Erfelijkheid en dynamieken binnen gezinnen
Daarnaast ervaar je via filmfragmenten, interactieve oefeningen en live zandtekeningen hoe deze dynamieken voelen in de praktijk. Je krijgt nieuwe taal en praktische handvatten aangereikt om naasten (of jezelf) beter te begrijpen, te ondersteunen en hun (jouw) emotionele autonomie te versterken.
Voor wie: hulpverleners en naasten die betrokken zijn bij mensen met autisme.
De training is flexibel: naast een volledige dagtraining is er ook de mogelijkheid voor een kortere training of lezing, afhankelijk van de wensen en beschikbare tijd.
Neem contact op voor meer informatie over de dagtraining of een kortere sessie: 023-5315578
TRAINING / COLLEGE
voor naasten, hulpverleners, professionals & studenten (halve of hele dag)
Wie iemand met autisme begeleidt, begeleidt nooit alleen de cliënt. Partners, ouders, kinderen, broers en zussen – zij rijden mee. Als ook – in mindere mate -collega’s en vrienden. Hun leven speelt zich af naast autisme. Vaak stemmen zij voortdurend af, houden rekening en dragen mee. Soms zo vanzelfsprekend dat het nauwelijks nog zichtbaar is.
In deze training maakt u kennis met het Bijrijdersmodel, een nieuw perspectief dat de dynamiek inzichtelijk maakt van volwassen kinderen van (vermoedelijk) autistische ouder(s) – de Bijrijders. U ontdekt de copingstijlen van Bijrijders en welke blinde hoeken dit kan opleveren voor zowel Bijrijder als autist en hoe taal daarbij een sleutelrol speelt. Want taal doet ertoe: woorden kunnen ruimte openen of juist sluiten.
Deze training is een afwisselend programma met wetenschappelijke theorie, beleving en reflectie. Via oefeningen (zoals de Neurovlinder), korte filmpjes, live zandtekeningen en gesprekken maakt u kennis met de gevoelswereld van Bijrijders én met hun route van overleven naar betekenis. Daarbij komt ook de intergenerationele dimensie aan bod: hoe patronen zich soms van generatie op generatie herhalen.
Wat levert het de deelnemers op?
– Oog voor en verdiepend begrip van leven nààst autisme
– Inzicht in copingstijlen en blinde hoeken die vaak onopgemerkt blijven
– Bewustwording van uw eigen taalgebruik en de impact daarvan
– Nieuwe taal om onzichtbare dynamiek te duiden
– Handvatten voor Bijrijders (vanwege hun verantwoordelijke taak) om hun perspectief praktisch in uw begeleiding te integreren
– Ruimte voor persoonlijke reflectie: misschien herkent u zichzelf ook als Bijrijder
Neem contact op voor meer informatie over de dagtraining of een kortere sessie: 023-5315578
Voorbeelden van dynamieken in familie, gezin & het werk
Hieronder drie korte filmpjes ter introductie van de online serie ‘Bijrijders’ — over emoties en gedrag van mensen die opgroeiden of leven naast iemand met (mogelijk) autisme. Misschien herken je meer van jezelf dan je denkt, ook als autisme geen rol speelt in jouw leven.
Opgroeien of leven naast iemand met autisme beïnvloed je gedrag. Je wordt alerter. Gevoeliger. Soms harder voor jezelf. In deze serie zie je wat dat kan doen — en hoe dit onbewust ook jou kan raken. Wil je hier dieper in duiken? Bekijk meer filmpjes op ons youtube kanaal: de kracht van verhalen.
DE BLINDEHOEKDYNAMIEK
Hieronder de Blindehoekdynamiek uitgedrukt in woord en beeld.
Het gaat niet om de tekening
“Oma, kijk eens wat ik heb getekend!”
Ze keek. Knikte.
“Dat huis is te klein.”
En ging verder met haar breiwerk.
Ze was er altijd. Maar dichtbij voelde het nooit.
Een knikje in plaats van een knuffel.
En jij denkt: Ligt dat aan mij?
Herken je dit? Misschien groeide jij op met iemand bij wie écht contact maken gewoon niet lukte.
Had jij ook een kille oma of opa?
Heb je ooit gedacht aan autisme als mogelijke verklaring?
Je bent niet alleen. Er is ruimte voor jouw verhaal.
Het gaat niet over opvoeden
“Schat, wil je de ontbijtspullen even opruimen?”
“DAT IS NIET ALLEMAAL VAN MIJ!!!”
Ze schreeuwt omdat ze vindt dat zij álles-áltijd moet opruimen en de anderen nooit iets doen.
Ze gooit de deur dicht als je vriendelijk uitlegt dat iedereen zijn taak heeft, dat het een heel gewone vraag is.
Ze is slim, gevoelig, eerlijk… en…
feitelijk correct, niet álles is van haar…
Je wist het, ze doet het niet. Nooit. Waarom vraag je het haar nog? Jouw grenzen botsen op haar gevoeligheid. En soms voel je je een slechte ouder. Maar je weet: er is meer aan de hand.
Als je kind extreem reageert op dingen die anderen normaal vinden, is het misschien geen onwil maar onvermogen. Heb je ooit gedacht aan autisme?
De partner of vriendin die verdwijnt in de details
“Hoe was je weekend met Anne in de Ardennen?”
“We wilden wandelen, maar Anne was te moe. Toen zijn we bij het zwembad gebleven. De ligstoelen lagen niet lekker.”
Je vraagt naar gevoel.
Zij geeft je feiten.
Je zoekt contact.
Zij houdt de controle.
En jij denkt:
Waarom voel ik me zo alleen, terwijl we praten?
Sommige vormen van afstand zijn een beschermingsmechanisme. Misschien heeft jouw partner of vriendin moeite met verbinding.
Heb je ooit aan autisme gedacht?
Herken je dit? Je bent niet alleen. Het mag er zijn.
De dop van de tandpasta
Hij laat ‘m weer open. Zij ontploft.
Hij zegt: “Doe eens normaal.”
Maar daar gaat het niet om.
Niet echt.
Het gaat om:
- gehoord worden
- ruimte krijgen
- niet altijd moeten inslikken wat je voelt
Als je je hele leven al zorgt, sust, slikt en uitlegt…
Dan is de dop van de tandpasta niet het probleem.
Misschien ben jij een Bijrijder. Misschien was het thuis nooit echt veilig. Misschien speelde autisme een rol zonder dat je dat wist.
Herken je dit? Laat het weten of deel dit met iemand die het moet horen.
Het gaat niet om de telefoon
“Ik vond het wel gezellig vandaag.”
“Gezellig?! Vind jij ja. Jij zat alleen maar op je telefoon!”
Altijd fel. Elke gesprek wordt een strijd.
Jij zegt wit, je broer zegt zwart.
Jij zegt sorry, hij zegt: “Te laat.”
Altijd een mening, altijd in de aanval.
Je hebt het lang op jezelf betrokken.
Misschien doe je dat nog steeds.
Soms is gedrag niet bedoeld als aanval, maar als overleving. Heb je ooit gedacht aan een traumareactie op het autisme van jullie ouder als verklaring voor die intensiteit?
De collega die altijd gelijk wil
“Maar daarin kunnen we toch wel íets in bewegen?
“Nee, dat kán niet. Kijk maar, ik heb de regels nagelezen.”
Jij wil een oplossing. Hij wil winnen.
Feiten boven relaties.
Jij blijft met spanning zitten, hij slaapt rustig verder.
Herken je dit? Heb je ooit samengewerkt met iemand die hypercorrect, pietje-precies en onwrikbaar was Misschien is het geen karaktertrek, maar autisme. En misschien ben jij een Bijrijder op de werkvloer.
Je bent niet alleen in deze blinde hoek van communicatie.
De leidinggevende die geen nuance ziet
“Ik wil even iets met je delen over hoe ik het werk ervaar.”
“Dus je zegt dat je hier niet wil werken?”
Jij zoekt contact. Hij hoort kritiek.
En jij denkt: Waar is het tussenstuk gebleven?
Communicatieproblemen op het werk gaan soms dieper dan ‘een verschil in stijl’. Misschien zit er een autistisch brein achter. Herkenbaar?
Het gaat niet om de hond
“Ik ben verdrietig omdat de hond dood is.”
“Je kunt zo een nieuwe halen. Ik las dat er veel corona-honden in het asiel zitten.”
Altijd praktisch. Altijd een oplossing.
Maar jouw gevoel? Dat blijft liggen.
Je houdt van haar. Maar je voelt je niet gezien.
Misschien had jij in je familie ook iemand die soms net niet raak reageerde. Heb je ooit gedacht aan autisme – en wat dat deed met de mensen eromheen, wat dat nog steeds doet met jou?
Het gaat niet om die trui
“Die trui is in de was, trek een andere aan.”
“DAN KAN IK NET ZO GOED THUIS BLIJVEN!!!”
Elke verandering is een crisis.
Elke emotie komt er rauw uit.
De buitenwereld zegt: puberteit, maar jij voelt: dit gaat dieper.
Ze is gevoelig, creatief, scherpzinnig. Maar óók onnavolgbaar en snel overprikkeld.
Als pubergedrag altijd al aanwezig was (ook als peuter) en aanhoudend is, loont het om verder te kijken. Ook als jij voelt dat de het gedrag méér dan ‘gewoon lastig’ is. Heb je ooit gedacht aan autisme, juist bij gevoelige, intense meiden? Want soms is niet het kind te intens, maar de wereld te hard.
Ben ik nou zo gevoelig?
Je wil iets zeggen.
Maar zij gaat er alweer overheen.
Zij hoort je niet.
Niet écht.
Je probeert samen te werken,
maar elke vergadering voelt als een gevecht om ruimte.
En jij wordt kleiner.
Dan komt die gedachte weer:
Ben ik nou zo gevoelig? Of is dit gewoon niet normaal?
Sommige collega’s missen sociale antennes.
Niet uit onwil. Maar omdat het niet vanzelf gaat. Heb je ooit gedacht aan autisme in de werkomgeving?
Herken je dit? Je bent niet te gevoelig. Je bent geraakt. En dat mag.
Het gaat niet om de flamingo
“Tante Els, ik wil je iets vertellen…”
“O ja, wist je dat flamingo’s altijd op één poot slapen?”
Gesprek weg. Gevoelens ook. Ze was briljant, grappig en eigenaardig. Maar je wist nooit of ze je ging omhelzen of negeren.
Ze sprak vaak door je heen. En je voelde je als kind een beetje bezwaard.
Was het excentriciteit? Of was het iets anders?
Sommige patronen worden familie-eigenaardigheden genoemd, maar zijn misschien signalen van iets groters. Heb je ooit gedacht aan autisme?
Het gaat niet om de was
“Mam, kunnen we even praten?”
“Daar heb ik nu echt geen ruimte voor. Je ziet toch dat ik bezig ben?”
De ene dag kon ze niet zonder je,
de volgende dag liep je op eieren.
Alles moest volgens háár systeem.
Ze hield van je, maar vaak op haar voorwaarden.
En jij paste je aan.
Opgroeien met een ouder die overcontroleert of emotioneel afwezig is, laat diepe sporen na.
Heb je ooit gedacht aan autisme als mogelijke oorzaak?
Je bent niet alleen met deze ervaringen.
Het gaat niet over het zwemdiploma
“Papa, ga je mee naar afzwemmen?”
“Is dat verplicht?”
Hij werkte hard. Zat vaak in zijn hoofd. Zei weinig. Nooit boos, nooit knuffelig, nooit kwetsbaar.
Je leerde vroeg: niet teveel verwachten.
Maar hij was wel trots op je…
Daar voelde je niks bij. Bij die woorden.
Jij dacht: Het ligt aan mij. Ik doe het niet goed.
Er is hoop: door te begrijpen wat er écht speelt, kun je ruimte maken voor verbinding en herkenning.
De partner die jou vergeet
“Ik ben verdrietig. Ik voelde me alleen gisteren.”
“Hoezo? We aten toch samen?”
Je wil nabijheid.
Hij denkt dat fysieke aanwezigheid genoeg is.
Je mist iets, maar je kunt er niet goed woorden aan geven. Je denkt: Ben ik te veeleisend?
In sommige relaties is het niet dat de liefde ontbreekt, maar het vermogen om die op jouw manier te tonen. Heb je ooit gedacht aan autisme?
De ruzie die nergens over gaat
“Waarom laat je dat licht altijd aan?”
“Waarom moet jij altijd overal iets van vinden?!”
Het begon bij iets kleins. En ineens is het een storm.
Jij zoekt rust, hij schiet in de verdediging.
En niemand voelt zich gehoord.
Herken je dit soort explosies zonder duidelijke aanleiding? Soms is het autisme dat zich mengt in communicatie – zonder dat iemand dat zo bedoelt. Misschien ben jij een Bijrijder in je relatie.
Liefde komt met voorwaarden
“Mam, wil je alsjeblieft gewoon koken wat ík lekker vind?”
“Natuurlijk lieverd, ik heb je lievelingspasta gemaakt.”
“Waarom zit de saus er al doorheen?! Ik zei toch ernáást?!”
De ene dag kruipt ze dicht tegen je aan, de volgende dag trekt ze zich terug of bijt ze van zich af.
Alsof jouw liefde aan voorwaarden moet voldoen.
Ze houdt van je — dat weet je.
Maar wel op haar manier.
En dus pas jij je aan. Steeds weer.
In huis draait alles om harmonie bewaren.
En om haar regels, haar volgorde, haar logica.
Jij blijft zoeken naar verbinding.
Zij bewaakt de controle.
Herken je dit? Je bent echt niet de enige ouder die dit zo voelt. De saus moest ernaast, het ging eigenlijk over controle, voorspelbaarheid, houvast. Daarom voelt liefde soms als laveren tussen regels.
RELEVANTE BOEKEN, WEBSITES & ARTIKELEN
Werp licht op wat in de schaduw ligt, van de ander én van jezelf.
Oriënteer je op wat je nog niet wist, maar waar je dagelijks mee te maken hebt.
Hieronder een selectie van boeken en artikelen die jou -mogelijke Bijrijders- zouden kunnen aanspreken.
UITGELICHT – boeken specifiek over/voor Bijrijders
| Auteur/jaar uitgave | Titel |
| Autisme.nl | https://www.autisme.nl/over-autisme/wat-is-autisme/feiten-en-fabels/ |
| Begeer, S. (2021) | Het nieuwe autisme, NRC Handelsblad |
| Berendsen, M. (2022) | Hoog sensitief? Je grootste kracht |
| Bohlmeijer e.a., M. (2020) | Psychologie van betekenisgeving: Zingeving als kracht bij veranderingen en tegenslag. Boom Uitgevers. |
| Bosch, I. (2015-2003). | Illusies. Over bevrijding uit het doolhof van destructieve emoties |
| Bosch, I. (2023) | Emotionele bevrijding. SAI: De sleutel ligt in jezelf. Uitgeverij Atlas Contact |
| Boukaert, L. (2021) | Waarom ‘Rain Man’ achterhaald is: 7 bijgestelde inzichten over autisme, Tijdschrift Business AM |
| Braun, D. (2021) | Patronen, Herkennen en veranderen met antropologische blik |
| Brown, B. (2013) | De kracht van kwetsbaarheid |
| Buis, S. (2017) | Droomdenken – De Droomdenker – Lees- en werkboek over hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit en beelddenken |
| De Bruin, 2025 | Augeo, Augeo Magazine |
| Fleming e.a., A. (2016) | Pijn en het brein de rol van de hersenen bij ‘onverklaarde’ chroniche klachten |
| Gibson, L. (2019) | Loskomen van emotioneel onvolwassen mensen |
| Gibson, L. (2020) | Ongezien opgegroeid, herstel na een jeugd met narcistische, afwijzende of afstandelijke ouders |
| Govaerts, J. (2019) | Hechtingsproblemen in gezinnen, integratie van de hechtingstheorie binnen het systeemtherapeutische model |
| Heller, D. (2021) | De kracht van gehechtheid – Het innerlijke vermogen ontwikkelen om diepgaande en bestendige relaties aan te gaan |
| Henderson e.a., J. (2024) | Is dit autisme? Uitgeverij Boom |
| Hensen, J.Y. (2011) | FamilieASSpecten – kinderen en autistische ouders vertellen |
| Horst, J. van der (2024) | Wonderlijke taal der emoties |
| Jansen e.a., H. (2012) | Autisme in het nest. Interviews over opgroeien met een vader of moeder met autisme. Uitgeverij Pepijn |
| Jansen, E. (2020) | Ze zeggen dat het overgaat – Het boek dat je helpt omgaan met rouw en verdriet |
| Kolk, B. van der (2014) | The Body Keeps the Score (Het lichaam houdt de stand bij) |
| Kroon, A. de (2017) | Systemisch werken: over de invloed van familiesystemen en organisatieculturen, Uitgeverij Thema |
| Lever, H. (2023) | Ongehoord ongezien – Leven onder autisme |
| Levine, P. A. (1997) | Waking the Tiger: Healing Trauma, North Atlantic Books |
| Levine, P. A. (2015-2023) | De tijger ontwaakt – traumabehandeling met lichaamsgerichte therapie |
| Liemburg, M. (2025) | Ben je hyperalert: wat als je voelsprieten altijd ‘aan’ staan? |
| Lipton, B. H. (2017) | De biologie van de overtuiging hoe je gedachten je leven bepalen |
| Maté, G. (2003-2019) | Wanneer je lichaam nee zegt, verborgen stress en de gevolgen voor je gezondheid |
| Mate, G. (2021) | Het verstrooide brein, G. Maté |
| Meijde, A. van der (2022) | Theory of mind Vanuit jezelf naar de ander |
| Miller, A. (2009) | Drama van het begaafde kind, op zoek naar het ware zelf |
| Mind (2023) | Onderzoek naar EMDR bij jongeren met autisme is veelbelovend |
| Molen e.a., R. van der (2020) | Als je autisme of AD(H)D doorgeeft aan je kind, Psychologie Magazine |
| Narcisme België (2025) | De verschillen tussen narcisme en autisme |
| Niceday PSYQ (2024) | Coping: hoe ga je met emoties om? |
| Os, J. van (2024) | Kopzorgen, neurodiversiteit begrijpen in 33 vragen |
| Rooijen e.a., K. (2019) | Wat werkt voor kinderen van ouders met psychische problemen? |
| Rosenberg, M. (2011) | Geweldloze Communicatie, ontwapenend, doeltreffend en verbindend |
| Rug Magazine (2024). | Autisme bij vrouwen – camoufleren eist zijn tol. |
| Ruppert, F. (2021) | Wie ben ik in een getraumatiseerde en traumatiserende samenleving? Hoe dader-slachtofferdynamieken ons leven bepalen en wij ons hieruit kunnen bevrijden |
| Savenije e.a. A. (2014) | Handboek systeemtherapie |
| Scherder, E. (2019) | Van trauma tot DNA: Hoe trauma erfelijk kan zijn, Tijdschrift De Psycholoog |
| Schmitz, E. (2019) | Effectiviteit van copingsstrategiën bij stressvolle situaties, Tijdschrift voor Gedragswetenschappen |
| Steegers, E. (2024) | Gezonde ouders, gezond kind: de beste preventie begint al in de baarmoeder – De Correspondent |
| Steijn, E. van (2016) | De fontein, vind je plek |
| Steijn, E. van (2023) | De fontein, vier je leven – Grip op je leven door inzicht in je familiesysteem |
| Veen-Mulders, L. van der; Hoofdakker B.J. van den e.a. (2012) | Sociaal onhandig de opvoeding van kinderen met PDDNOS en ADHD |
| Verhaagen, B. (2024) | Laat die overtuiging los! – Met het Beïnvloedingskompas |
| Verhaeghe, P. (2022) | Identiteit |
| Vos, E. (2020) | Vliegen zonder te zweven – De reisgids waarmee je de sprong van denken naar voelen maakt |
| Walker (2023) | Complexe PTSS – Een praktische gids voor het overwinnen van jeugdtrauma |
| Webb, J. (2020) | Ongekende gevoelens. Over emotionele bagage en de invloed daarvan op (volwassen) kinderen. Uitgeverij: AnkhHermes. Oorspronkelijke titel: Running on empty, utigegeven door Morgan James Publishing, New York. |
| Wiendels, V.F. (2018) | Kinderen van ouders met autisme. Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme, 17, 57-64. |
| Wijnberg, J. (2006) | De kunst van het kwetsen |
| Willer, J. (2018) | Herkennen van ADHD bij volwassenen -Diagnostiek en behandeling in de klinische praktijk |
| Williams, e.a., M. (2011) | Mindfulness: een praktische gids om rust te vinden in een hectische wereld |
| Zutphen, M. van (2024) | Intergenerationeel trauma: overdracht door generaties heen, Psycholoog.nl |
Contact
Vragen? Of twijfels?
Neem gerust contact met ons op:
023- 531 55 78